Koronavirüs salgını nedeniyle ülkemizin olağanüstü koşullar altında bulunduğu bu dönemde, getirilen kısıtlama ve yasaklamalardan en çok zarar gören meslek grupları arasında yer alan müzik ve sahne emekçilerinin sendikal örgütlenme çalışmalarına başladıkları bu süreçte, bu yazımı müzik alanında geçmişte yapılmış olan sendikal örgütlenmelere ayırmayı yararlı gördüm.
Türkiye’de işçi statüsünde çalışan müzik ve sahne sanatçıları tarafından kurulmuş sendikalar faaliyet sürelerine göre sırasıyla aşağıda yer almaktadır.
Türkiye’de Müzik Alanında Kurulan Sendikalar ve Faaliyet Süreleri
1-(MÜZİK-SEN) Müzik ve Sahne Sanatçıları
Sendikası
MÜZİK-SEN 05 Eylül 1989 tarihinde Ankara’da kurulmuş olan sendika halen
faaliyetini sürdürmektedir.
05.04.2020 tarihi itibariyle MÜZİK-SEN Sendikasının faaliyet süresi 30 yıl 7
aydır.
Sendikanın Kurucuları Erkan Turan, Mehmet İhsan Yalçın, Haydar Çele, Bülent Eralp, Cengiz Akıncı, Taner Erdem ve Zeki Ertunç’ dur.
2-Türkiye Müzisyenler Sendikası (TRT
Sendikası)
Faaliyet süresi:23.01.1951- 23.03.1976 =
25 yıl 2 aydır
23.01.1951 tarihinde Hafif Batı Musikisi Mensupları Sendikası adı altında İstanbul’da kurulmuştur. Kurucuları Behçet Ölmeztürk, Odissa Konti, Todori Negropondi, Mihal Negropondi, Mihal Mıhoğlu, Lezari Kapiri ve Konstantin Aklipiadis’ dir
3-(AR-İŞ)Ticaret Büro Eğitim ve Güzel
Sanatlar İşçileri Sendikası
Faaliyet süresi:04.02.1976-1995 = 19 yıl 4 ay 27 gün
İstanbul’da kurulan sendikanın kurucuları Necati Tokyay, Yusuf Özemel, Zekai Apaydın, Halil Aksoy, Ziya Hepbir, Necdet Varol, Nevzat Sümer, Cahit Peksayar, Ramazan Şenses, Metin Eryürek, Hayrettin Çelik, Yılmaz Özer, Toygun Dikmen, Aydın Oran, Güray Taptık, Ali Doğan Ergin ve Esin Engi’dir.
4-Ankara Batı Müziği Müzisyenleri
Sendikası
1958-23.03.1976 = 17 yıl 8 ay 22 gündür.
Ankara’da kurulan sendikanın kurucuları Alp Doğan Şen, Cemil Başargan, Hasan Saruhan, Hıfzı Şenaktan, Zeki Yılmazcan, Orhan Sezener, Bülent Arıkman, Ünal Çaplı, Levend Ağralı, Burhan Jeller, Orhan Çöl, Fahri Onuk, Cavit Elsöz, Cihat Evin, Hayri Onat
5-(PERSA-İŞ) Türkiye Perde ve Sahne
Sanatçıları Sendikası
Faaliyet süresi:04.11.1974-31.05.1984 = 9 yıl 6 ay 27 gündür.
İstanbul’da kurulan sendikanın kurucular Nezih Ziya Yalımcan, Tayyip Dumlu, Bülent Öztoprak, Jirayr Hıramyan, Seden Kızımtunç, Recai Pozan, Sait Suna, Tomris Suna ve Yücel Tezman’dır.
6-Müzisyen ve Sahne Sanatkarları Sendikası
Faaliyet süresi:20.03.1964-26.04.1973 = 9 yıl 1 ay 6 gün
7-(TÜMİS) Tüm Müzik ve Sahne İşçileri
Sendikası
Faaliyet süresi: 21.02.1975-05.11.1983 = 8 yıl 8 ay 14 gün
Ankara Hafif Batı Müziği Sanatçıları Sendikası adıyla Ankara’da kurulan sendika 05.11.1983 tarihinde Türk-İş’e bağlı TOLEYİS Sendikasına katılmıştır. Sendikanın kurucuları İskender Yavuz, Ersin Şenler, Rasim Çetin, Ali Rıza Ekemen, Melih Büyükakın, Gürcan Özer, Ümit İriş, Ertan Taluy, Yalçın Evren, Okan Işın.
8-(ÇAĞDAŞ AR-İŞ)Türkiye Çağdaş Müzisyenler
Sendikası
Faaliyet süresi:07.03.1977-15.06.1985 = 8 yıl 3 ay 8 gün
İstanbul’da kurulan sendika 15.06.1985 tarihi itibariyle münfesih sayılmıştır.
9-(AR-İŞ) Türkiye Türk Musiki Folklor ve
Sahne Sanatkarları Sendikası
Faaliyet süresi:17.07.1957-22.02.1965 = 7 yıl 7 ay 5 gün
17.07.1957 tarihinde İstanbul’da kurulan Sendikanın kurucuları Kadri Şençalar, Hüseyin Mandal, Mustafa Hevenk, Madalet Sevil, Tahsin Karakuş, Kasım Ünaltekin, Naci Tümer, Ali Tetik, Naci Tektel, Metin Bükey ve Abdullah Yüce’dir.
10-(TÜRKİYE MÜZİK-İŞ) Türkiye Perde, Sahne
ve Güzel Sanat İşçileri Sendikası
Faaliyet süresi:16.06.1977-1984 = 7 yıl 15 gün
Adana’da kurulan Sendika 1984 yılında münfesih sayılmıştır.
11-(MÜZİK-İŞ)Türkiye İleri Müzik-İş
Sendikası
Faaliyet süresi:09.03.1976-29.05.1979 = 3 yıl 2 ay 20 gün
İstanbul’da kurulan sendika, 29.05.1979 tarihinde TÜMİS Sendikasına
katılmıştır.
Sendikanın kurucuları Erdoğan Çolakoğlu, Erdal Çolakoğlu, Asutay Başeğmez, Versan Şükrü Laçin, Bora Tan, İsmail Tarlan, Nejdet Cumhurcu, Bülent Urkan, Faruk Karadağlar’dır.
12-(ÇMS-İŞ) Çukurova Türk Hafif Batı
Müziği İşçileri Sendikası
18.11.1974-17.04.1977 = 2 yıl 4 ay 29 gün
18.11.1974 tarihinde Adana’da kurulmuştur.
13-Türkiye Serbest Müzisyenler Sendikası
06.11.1976-16.11.1978 = 2 yıl 10 gün
Ankara’da kurulan sendikanın kurucuları Ayhan Tokyay, Mehmet Ali Feke, Neşet Dinleyen ve arkadaşları olup,16.11.1978 tarihinde TÜMİS Sendikasına katılmıştır.
14-(EMGİS) Ege Bölgesi Müzik, Sahne ve
Güzel Sanatlar İşçileri Sendikası
21.01.1971-08.03.1972 = 1 yıl 1 ay 17 gün
İzmir’de kurulmuş olan sendika 08.03.1972 tarihinde münfesih sayılmıştır.
Mehmet ÇIRIKA